واژه‌ی «شهید»از ریشه‌ی «شهد» گرفته شده و به معنای گواه و حاضر است (ابن منظور، محمدبن مکرم،  «لسان العرب»، ج 3، ص 238، ذیل واژه‌ی «شهد»).

«شهید» در فرهنگ اسلامی دارای دو کاربرد معنایی است.

1. معنای خاص- همان کشته شدن در راه خدا؛ در معرکه و میدان جهاد عليه ظالمان و متجاوزان است - که در فقه اسلامی از احکام خاصّی  برخوردار است. قرآن درباره‌ی اين افراد مي‌فرمايد:

وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذينَ قُتِلُوا في‏ سَبيلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْياءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُون‏. (آل عمران (3)، آیه‌ی169) هرگز گمان مبر كه شهيدان راه خدا مرده‏اند، بلكه زنده‏اند و نزد پروردگارشان روزى داده مى ‏شوند.

2. معنای عام و گسترده – همان کشته شدن و یا مردن در مسیر انجام دستورات الهی است- که حکايت از...

اجر و ثواب شهيد دارد، به این معنا که خداوند از فضل و رحمت خویش، اجر و منزلت شهیدان را به چنین افرادی عنایت می‌کند، ولی احکام خاص شهید را ندارند. اين افراد بی نیاز از غسل، حنوط و كفن نبوده؛ بلكه بايد احكام اموات را درباره‌ی آنان اجرا كرد. در ذیل به نمونه‌ای از آیات و روایات اشاره می‌شود.

در قرآن، مؤمن به عنوان شهيد معرفي مي‌شود، می‌فرماید:

وَ الَّذينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ أُولئِكَ هُمُ الصِّدِّيقُونَ وَ الشُّهَداءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَ نُورُهُمْ وَ الَّذينَ كَفَرُوا وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَحيمِ. (حدید(57)، آیه‌ی19)

و كسانى كه به خدا و رسولانش ايمان آوردند ايشان نزد پروردگارشان همان صديقين و شهدا هستند، و اجر و نور آنان را دارند و كسانى كه كافر شده و آيات ما را تكذيب كردند، آنان اهل آتش دوزخند.

در روايتی آمده است كه منهال قصاب،‏ خدمت امام صادق (علیه‌السلام ) آمد و عرض کرد:

 قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) ادْعُ اللَّهَ أَنْ يَرْزُقَنِيَ الشَّهَادَةَ فَقَالَ إِنَّ الْمُؤْمِنَ شَهِيدٌ ثُمَّ تَلَا وَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ أُولئِكَ هُمُ الصِّدِّيقُونَ وَ الشُّهَداءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَ نُورُهُمْ‏. (استرآبادى، على‏، «تأويل الآيات الظاهرة في فضائل العترة الطاهرة»، ص639،640. بحرانى، سيد هاشم بن سليمان‏، «البرهان في تفسير القرآن‏» ج5، ص291.‏ مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، «بحار الأنوار» (ط- بيروت)، ج24، ص38 و ج65، 141. العروسى الحويزى، عبد على بن جمعة، «تفسير نور الثقلين‏»، ج5، ص244. قمي مشهدي، محمد بن محمدرضا «تفسير كنز الدقائق و بحر الغرائب‏»، ج13، ص94،95.)

منهال قصاب گفت به حضرت صادق (علیه‌السلام) عرض كردم از خدا بخواه شهادت را روزى من نمايد، فرمود مؤمن شهيد است، سپس همین آيه را قرائت فرمود: وَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ أُولئِكَ هُمُ الصِّدِّيقُونَ وَ الشُّهَداءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَ نُورُهُم‏.

همچنین حارث بن مغيره از امام باقر ـ عليه السلام ـ نقل می‌کند که امام فرمودند:

قَالَ: كُنَّا عِنْدَ أَبِي جَعْفَرٍ (ع) فَقَالَ الْعَارِفُ مِنْكُمْ هَذَا الْأَمْرَ الْمُنْتَظِرُ لَهُ الْمُحْتَسِبُ فِيهِ الْخَيْرَ كَمَنْ‏ جَاهَدَ وَ اللَّهِ‏ مَعَ‏ قَائِمِ‏ آلِ مُحَمَّدٍ ص بِسَيْفِهِ ثُمَّ قَالَ بَلْ وَ اللَّهِ كَمَنْ جَاهَدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (ص) بِسَيْفِهِ ثُمَّ قَالَ الثَّالِثَةَ بَلْ وَ اللَّهِ كَمَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (ص) فِي فُسْطَاطِهِ وَ فِيكُمْ آيَةٌ مِنْ كِتَابِ اللَّهِ قُلْتُ أَيُّ آيَةٍ جُعِلْتُ فِدَاكَ قَالَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ‏ وَ الَّذِينَ‏ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ أُولئِكَ هُمُ الصِّدِّيقُونَ وَ الشُّهَداءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَ نُورُهُمْ‏ ثُمَّ قَالَ صِرْتُمْ وَ اللَّهِ صَادِقِينَ شُهَدَاءَ عِنْدَ رَبِّكُم‏. (استرآبادى، على‏، «تأويل الآيات الظاهرة في فضائل العترة الطاهرة»، ص640. بحرانى، سيد هاشم بن سليمان‏، «البرهان في تفسير القرآن‏» ج5، ص291.‏ مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، «بحار الأنوار» (ط- بيروت) ، ج24، ص39،38. العروسى الحويزى، عبد على بن جمعة، «تفسير نور الثقلين‏»، ج5، ص244. قمي مشهدي، محمد بن محمدرضا «تفسير كنز الدقائق و بحر الغرائب‏»، ج13، ص95.)

 حارث بن مغيره گفت خدمت حضرت باقر (عليه السّلام) بوديم؛ فرمود كسانى از شما که عارف به مسأله‌ی ولایت هستند و در انتظار ظهور مهدي (عج) به سر می‌برند و آرزوى پاداش نيك دارند، به خدا قسم مانند آن كسى است كه به همراه قائم آل محمّد (ع) جهاد كرده. بعد فرمود بخدا قسم مانند كسى است كه با پيامبر اكرم به وسيله‌ی شمشيرش جهاد نموده و براي مرتبه‌ی سوم بيان داشت؛ به خدا قسم مانند كسي است كه در خيمه‌ی پيامبر اكرم (ص) به درجه‌ی شهادت رسيده. بعد فرمود در باره‌ی شما يك آيه در قرآن هست عرض كردم كدام آيه فرمود: وَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ أُولئِكَ هُمُ الصِّدِّيقُونَ وَ الشُّهَداءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَ نُورُهُمْ‏. آنگاه فرمود: به خدا قسم در نزد خدا صادقين و شهداء محسوب شويد.

پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ  در روایتی گهر بار مي‌فرمايد:

 مَنْ‏ مَاتَ‏ عَلَى‏ حُبِ‏ آلِ‏ مُحَمَّدٍ مَاتَ‏ شَهِيدا. (شعيري، محمد بن محمد «جامع الأخبار( للشعيري)»، ص165،166. طبرى آملى، عماد الدين أبي جعفر محمد بن أبي القاسم‏، «‌بشارة المصطفى لشيعة المرتضى (ط- القديمة)»، ص197. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، «بحار الأنوار» (ط- بيروت)‏، ج23، ص233)

هر كس بميرد و حب آل محمد ـ صلي الله عليه و آله ـ در دلش باشد، شهيد است.

رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ  در جایی دیگر مي‌فرمايد:

مَنْ‏ طَلَبَ‏ الشَّهَادَةَ صَادِقاً أُعْطِيَهَا وَ لَوْ لَمْ تُصِبْهُ. (مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى‏ «مرآة العقول في شرح أخبار آل الرسول‏»، ج8، ص103)

هر كس از روي صدق شهادت را طلب كند، خداوند به او «ثواب» آن را عطا خواهد كرد، هر چند به شهادت نرسد.

أمیرالمؤمنین (ع) نیز در این باره می‌فرماید:

 الْمُؤْمِنُ عَلَى‏ أَيِ‏ حَالٍ‏ مَاتَ‏ وَ فِي أَيِّ سَاعَةٍ قُبِضَ فَهُوَ شَهِيدٌ. (استرآبادى، على‏، «تأويل الآيات الظاهرة في فضائل العترة الطاهرة»، ص147. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، «بحار الأنوار» (ط- بيروت)، ج65، ص140)

مؤمن در هر حال و هر ساعتى كه بميرد شهيد مرده است.

و امام خمینی (ره) در جمع فرماندهان نظامى ارتش و سپاه، فرمودند:

من توفيق شما را و تأييد شما را از جانب خداى تبارك و تعالى خواستارم. و اميدوارم كه خداوند قدرت روحى و قدرت بازو به شما عنايت كند كه شما در راه او جهاد كنيد. و شما اجر شهيد را داريد، چه شهيد بشويد چه شهيد نشويد ان شاء اللَّه. «صحيفه امام»، ج‏17، ص 223.    

 سردار شهید مصطفی میررضایی مصداقی از آیات و روایات ذکر شده بودند. او رزمنده‌ای جانباز بودند كه در راه قرب و رضاي خداوند متعال قدم برداشتند و تلاش نمودند با آنچه كه مانع سير سعادت و کمال انسان است جهاد نمایند. ایشان سرانجام دراين مسيرجان به جان آفرین تسلیم نمود و به أجر و ثواب شهادت نائل آمدند (إن شاء الله). روحش شاد و یادش گرامی باد.